CÁC QUY ĐỊNH, THỦ TỤC, LỄ NGHI CỦA HỌ BÙI VĂN HÀO KHÊ

TỔ CHỨC HỌ BÙI VĂN HÀO KHÊ

• Tộc trưởng: là người trai trưởng bậc cao nhất của chi trưởng

Hiện tại, Tộc trưởng BÙI VĂN HÀO KHÊ là Ông Bùi Văn Mai (Chi 1-Ngành 1-Đời 10). Do sinh sống ở xa, ông Mai đã ủy quyền vai trò tộc trưởng trong các hoạt động thường xuyên cho ông Bùi Văn Hánh. Ông Mai đảm nhiệm vai trò tộc trưởng trong các việc với HỌ.

• Trưởng Chi: là người trai trưởng bậc cao nhất của Chi. Nếu đi xa thì ủy quyền cho bậc thứ hoặc người khác trong chi.

• Trường Ngành: là người trai trưởng bậc cao nhất của ngành. Nếu người đó đi xa hoặc già yếu thì có thể ủy quyền cho con hoặc bậc thứ trong ngành đó.

• Ban điều hành việc Họ: Do các chi, các ngành cử ra, thường gồm tộc trưởng, các trưởng chi, các trưởng ngành, người được giao phó trông coi Nhà thờ Họ, một số Cụ cao tuổi và một số người có năng lực điều hành và khả năng tham gia việc họ.

Tộc trưởng, Trưởng Chi, trưởng Ngành và Ban điều hành việc Họ BÙI VĂN HÀO KHÊ có trách nhiệm duy trì việc họ (giỗ tổ, lễ nghi, tế tự, duy trì thực hiện qui ước...) và xây dựng dòng Họ không ngừng lớn mạnh. Ban điều hành việc Họ do đại diện các chi cử ra trong các dịp  giỗ tổ.

NGHI THỨC GIỖ TỔ

1. Đặt lễ trên Bàn thờ TỔ TIÊN.
2. Các cụ bề trên, TRƯỞNG Họ và trưởng các ngành đứng trước Bàn Thờ Tổ.
3. TỘC TRƯỞNG (Chi Trưởng) hoặc đại diện BAN ĐIỀU HÀNH việc Họ giới thiệu các CỤ đại diện Chi/Ngành.
4. Tộc trưởng và cụ đại diện Dòng Tộc thắp hương, nến trên bàn thờ tổ.
5. Cụ đại diện dòng tộc đọc VĂN TẾ TỔ TIÊN (hoặc bàI khấn).
6. Vào những năm chẵn (2005, 2010, ...) hoặc khi thấy cần có thể đọc Danh sách các cụ tiên tổ đến hết đời 7.
7. Sau khi lễ tế tổ xong, các CỤ đại diện các chi/ngành hoặc ai cũng có thể thắp hương khấn tổ tiên.
8. Họp bàn việc Họ, mừng thọ, phát phần thưởng học sinh giỏi, người mới gia nhập Họ,...
9. Mời cơm cả Họ (hay từng chi riêng)

Ngày Giỗ tổ là ngày con cháu các đời tưởng nhớ đến tổ tiên cội nguồn: thông qua lễ nghi, các cụ, các ông đương thời cũng răn dạy con cháu các thế hệ sau. Vì thế, lễ tế tổ tiên cần làm trang nghiêm, ăn mặc chỉnh tề, con cháu họp mặt phải hội tụ đông đủ.

VĂN CÚNG TỔ TIÊN

Văn cúng Tổ tiên chung gồm (1) Văn cúng ngày giỗ tổ (9/9 Âm lịch hàng năm), và (2) Văn cúng ngày Mồng Một và Rằm hàng tháng.

Ngoài ra, Văn cúng Tổ Tiên cũng có một số mẫu theo văn cổ, tùy từng dịp tế lễ mà có thể sử dụng khác nhau. Tham khảo mẫu các bài khấn tại đây.

NGHI THỨC CÚNG TẠI GIA

a. Đồ lễ

• Hoa quả, bánh kẹo, chè, thuốc lá, vàng hương, trầu cau... và nước lã.
• Cỗ mặn: cơm, thịt, giò chả, xôi chè... và rượu.
• Thắp đèn hoặc nến.

(Nói chung người sống dùng được gì đều có thể cúng được, trừ thịt chó)

Đồ lễ được đặt trang trọng lên bàn thờ. Nếu có 2 hoặc 3 bát hương thì đồ lễ phải chia nhỏ cho đủ số bát hương.

Đồ lễ phải là những thứ chưa cúng, chưa ăn. Nhiều ít tùy theo khả năng. Nhưng ít nhất cũng chén nước lã, nén hương.

b. Người cúng: thường là trai trưởng, hoặc người có vị trí cao nhất trong nhà.

• Người cúng ăn mặc chỉnh tề, lòng thành, kính cẩn thắp hương cắm lên bình hương, ít thì một nén, thường thì 3 hoặc 5, 7 nén hương cho một bát hương. Vái ba vái trước khi khấn, khấn xong vái ba vái. Người cúng có thể đứng, quì hoặc ngồi cúng trước bàn thờ.

• Sau khi gia trưởng cúng xong, mọi người trong gia đình lần lượt theo thứ bậc tới trước bàn thờ vái 3 vái (có thể thắp hương hoặc không thắp hương).

c. Hạ lễ

Chỉ sau khi cây hương đợt đầu tiên cháy hết, hoặc ít nhất cũng phải cháy hết 2/3 thì hạ lễ. Gia trưởng thắp 1 đợt hương mới, xong vái 3 vái; lấy vàng mã đi hóa, xong mới hạ lễ xuống thụ lộc.

d. Hóa vàng

Trước khi hạ đồ lễ hoặc cuối buổi giỗ phải đốt hết vàng mã (giấy tiền, quần áo, đồ dùng bằng giấy). Đốt vàng mã ở ngoài trời, nơi sạch sẽ, và lưu ý quy định về phòng cháy. Phải đốt cháy hết, xong đổ 1-2 chén rượu cúng lên than. Nếu cúng nhiều người thì đốt vàng mã cho từng người một, người bậc cao trước, bậc nhỏ sau. Đốt cho ai thì khấn nhẩm tên người đó về nhận.

Sau khi hóa vàng, có thể tắt đèn, nến trên bàn thờ, thu dọn đồ cúng.

e. Văn khấn gia tiên: có 2 mẫu sau

* Mẫu 1: Văn nôm

Nam mô A di đà Phật (3 lần)

Hôm nay là ngày ...  tháng ...  năm ... (dương lịch), tức là ngày ...  tháng ...    năm ....... (âm lịch). Chúng con là Bùi Văn (A), vợ là Đặng thị (B), con cháu là Bùi Văn (C), Bùi thị (D) ..., sinh sống tại địa chỉ (nêu rõ cụ thể đến cấp tỉnh/thành phố), trước bàn thờ gia tiên cúi đầu bái lễ.

Hôm nay là ngày kỵ nhật ông (cha) là Bùi Văn (H) tự (Vinh Quang), sinh ngày... tháng ... năm ...  tại ..., thác ngày... tháng ... năm ...  tại....  Hiện nay đang yên nghỉ tại (địa chỉ nghĩa trang.... thôn...xã/phường...huyện/quận...tỉnh/thành phố....).

Chúng con xin kính dâng lễ bạc gồm (Hoa, quả, bánh kẹo, vàng, hương, ...), lòng thành kính mời hương hồn nội, ngoại gia tiên, kỵ, cụ, ông, bà, cha, mẹ, cô dì, chú bác, anh em (có thể nói rõ tên từng người) về chứng giám và hưởng lễ mọn.

Kính mời thổ công, táo quân đồng lai âm hưởng.

Chúng con kính xin gia tiên, ông (cha) phù hộ, độ trì cho con cháu mạnh khỏe, học hành tiến bộ và toàn gia khang kiệt (Muốn xin ai, xin gi thì nói rõ).

Nam mô A di đà phật (3 lần)

Cẩn cáo

* Mẫu 2: Văn Hán

(Năm âm lịch...) niên đại, Kim thần tín chủ Bùi Văn A, trú quán tại Việt Nam quốc, ........ tỉnh, ........ huyện, ........ xã, ..... đồng gia quyến đẳng.

Cẩn dĩ:

Phù lưu thanh chước, hương đăng hoa quả, mâm bàn cụ vật, thứ phẩm chi nghị. Cảm chiêu cáo vu.

Nhân nhật chính kỵ cung thỉnh Cao tằng tổ khảo (tiền khảo), Bùi Văn (X), húy (Vinh Quang), hiệu ... lai lam chứng giám.

Cung thỉnh:

• Bùi môn lịch đại tổ tiên, tự cao tằng tổ khảo, cao tằng tổ tỉ, tổ khảo, tổ tỷ,  hiền khảo, hiền tỉ, thúc, bá, đệ huynh, cô di, tỷ muội, đồng lai lâm chứng giám.
• Bản gia Thổ Công, Bản Địa Thổ Địa lai lâm chứng giám.

Ung hộ gia chủ, bình an hưởng phúc, vô tai vô hại, tăng tài tiến lộc, vạn sự hanh thông.

Thượng hưởng.

MỘT SỐ QUI ƯỚC DÒNG HỌ BÙI VĂN

1. Giỗ tổ

Giỗ tổ Họ Bùi Văn Hào Khê được tổ chức vào ngày 9 tháng 9 âm lịch hàng năm. Các năm lẻ tổ chức cúng theo từng chi hoặc cúng tập trung cả Họ. Các năm chẵn (Ví dụ Năm 2000, 2005...2015, 2020,...) nhất thiết tổ chức cúng và ăn giỗ tập trung cả dòng họ tại Nhà thờ Họ.

2. Giỗ tại gia

Các gia đình tự sắp xếp thực hiện theo hướng dẫn trong phần NGHI THỨC CÚNG TẠI GIA trên đây.

3. Việc hiếu

Trong nội tộc có người đang theo Họ từ 18 tuổi trở lên khi qua đời, họ tộc tổ chức phúng viếng trên tinh thần tự nguyện mỗi gia đình và mỗi ngành có ít nhất một người tham gia phúng viếng và đưa tiễn về nơi an nghỉ cuối cùng. Người đang theo Họ là người có đóng góp thường xuyên, tiền cúng viếng ma chay, thăm hỏi khi ốm đau và cũng được đại diện dòng Họ đến thăm hỏi, trao lễ, quà tặng theo mức thống nhất của Ban Điều hành việc Họ.

4. Việc hỷ

Các cuộc vui trong nội tộc (cưới xin, ngày Tết...) do các ngành tổ chức và các gia đình, cá nhân tự nguyện tham gia.

5. Lễ mừng thọ

Các cụ trong nội tộc thọ 70 tuổi trở lên, họ tộc tổ chức mừng thọ có trao "Giấy Mừng Thọ".  Quà mừng do Ban điều hành việc Họ quyết định tùy thời gian, kinh phí và hoàn cảnh cụ thể.

6. Đóng góp xây dựng họ

• Ngày giỗ tổ: do mỗi gia đình và cá nhân góp ;thu, chi quyết toán công khai dứt điểm từng lần.
• Xây dựng, tu bổ Nhà thờ Họ, bàn thờ, tiền hương khói: là tùy tâm. Ai đi xa, về gần, mỗi khi về với tổ tiên nên đóng góp để mua hương hoa thờ cùng tổ tiên ngày rằm, mùng một, ngày Tết,... Nếu số tiền lớn hoặc quà hàng có giá trị thì báo cho người phụ trách Ban điều hành việc Họ để sắp xếp và tiếp nhận. Nếu nhỏ thông thường thì đặt trên bàn thờ hoặc bỏ tiền vào Hòm công đức và ghi chép vào sổ công đức đặt tại Nhà thờ Họ.

Mỗi khi cần chi tiêu một việc lớn thì bàn trong Ban điều hành hoặc trong Họ để quyên góp từng lần và quyết toán công khai dứt điểm.

7. Gia nhập Họ

Kể từ khi lập lại BÙI TỘC GIA PHẢ này (từ 9/9/Canh Thìn) ai muốn nhập họ Bùi Văn Hào Khê thì cần xin Ban điều hành và chỉ được công nhận chính thức sau khi thắp hương bàn thờ Tổ và thông qua Họ trong ngày Giỗ tổ.

Mỗi năm, con cháu mới sinh, các cụ hoặc ai về với tổ tiên đều cần yết cáo với người giữ BÙI TỘC GIA PHẢ hoặc ghi chép vào BÙI TỘC GIA PHẢ lưu tại ngành để bổ sung kịp thời. Các Trưởng ngành có thể sử dụng chức năng trong Trang tin này để cập nhật thông tin kịp thời hơn.